Η παρανοϊκή σχιζοφρένεια είναι μια υποκατηγορία της σχιζοφρένειας που οι ειδικοί δεν αναγνωρίζουν πλέον. Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία κήρυξε για πρώτη φορά τον όρο παρωχημένο το 2013. Έκτοτε τον ακολούθησαν και άλλοι οργανισμοί. Ενώ ο όρος είναι ξεπερασμένος, η παράνοια εξακολουθεί να αποτελεί βασικό σύμπτωμα που αναζητούν οι ειδικοί κατά τη διάγνωση και τη θεραπεία της σχιζοφρένειας.
Η παρανοϊκή σχιζοφρένεια χαρακτηρίζεται από την παρουσία παραληρητικών ιδεών ή/και ακουστικών ψευδαισθήσεων, οι οποίες συνήθως περιλαμβάνουν ιδέες δίωξης ή συνωμοσίας. Το άτομο με παρανοϊκή σχιζοφρένεια μπορεί να πιστεύει ότι το παρακολουθούν ή ότι συνωμοτούν εναντίον του ή ότι έχει ιδιαίτερες δυνάμεις ή ικανότητες. Μπορεί επίσης να ακούει φωνές ή άλλους ήχους που δεν είναι πραγματικοί.
Τα συμπτώματα της παρανοϊκής σχιζοφρένειας μπορεί να είναι συνεχή ή διαλείποντα και μπορεί να ποικίλλουν σε σοβαρότητα. Το άτομο μπορεί να έχει χρονικές περιόδους κατά τις οποίες δεν έχει συμπτώματα, ακολουθούμενες από χρονικές περιόδους κατά τις οποίες τα συμπτώματά του είναι πιο ενεργά.
Γενικές Πληροφορίες
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ παρανοϊκής σχιζοφρένειας και σχιζοφρένειας;
Ο όρος “παρανοϊκή σχιζοφρένεια” είναι παρωχημένος. Παλαιότερα ο όρος “σχιζοφρένεια” περιέγραφε μια πολύ έντονη παράνοια και έκδηλες παραληρητικές ιδέες. Ωστόσο, σήμερα η επιστημονική κοινότητα και η κλινική πρακτική χρησιμοποιούν συνήθως μόνο τον όρο “σχιζοφρένεια” για να περιγράψουν την παρανοϊκή κατάσταση.
Εντούτοις, ορισμένοι ψυχιατρικοί επιστήμονες εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τον όρο “παρανοϊκή σχιζοφρένεια” για να περιγράψουν μια υποτιθέμενη υποκατηγορία της σχιζοφρένειας, όπου οι παρανοϊκές σκέψεις είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα, ενώ άλλα συμπτώματα της νόσου είναι λιγότερο εμφανή. Ωστόσο, η χρήση αυτής της υποκατηγορίας δεν είναι ευρέως αποδεκτή και έχει περιορισμένη χρησιμότητα στην κλινική πράξη. Επιπλέον, ορισμένες προηγούμενες εκδόσεις του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών (DSM) χρησιμοποίησαν τον όρο “παρανοϊκή σχιζοφρένεια”, αλλά στην τελευταία έκδοση του DSM (DSM-5), αυτή η υποκατηγορία καταργήθηκε και η σχιζοφρένεια περιγράφεται ως μια ενιαία διαταραχή.
Ποιον επηρεάζει;
Η σχιζοφρένεια εμφανίζεται συνήθως σε διαφορετικές ηλικίες ανάλογα με το φύλο, αλλά δεν συμβαίνει με διαφορετικό ρυθμό. Ξεκινά συνήθως μεταξύ 15 και 25 ετών για τους άνδρες και μεταξύ 25 και 35 ετών για τις γυναίκες. Η σχιζοφρένεια στα παιδιά είναι σπάνια αλλά πιθανή και οι περιπτώσεις αυτές είναι συνήθως πολύ πιο σοβαρές.
Πώς επηρεάζει αυτή η κατάσταση το σώμα μου;
Η σχιζοφρένεια είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που διαταράσσει διάφορες περιοχές του εγκεφάλου σας. Επηρεάζει αυτή η πάθηση συνήθως τις ικανότητες σκέψης, τις αναμνήσεις και τις αισθήσεις σας. Τα άτομα με σχιζοφρένεια συνήθως δυσκολεύονται να διακρίνουν τι είναι πραγματικό και τι όχι. Συχνά έχουν ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες και παλεύουν με αποδιοργανωμένη σκέψη.
Συμπτώματα και Αιτίες
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Η σχιζοφρένεια εκδηλώνεται συνήθως σε τρία στάδια. Το ενεργό στάδιο της σχιζοφρένειας είναι όταν τα συμπτώματα βρίσκονται στο χειρότερο σημείο τους. Τα βασικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας είναι:
- Παραληρητικές ιδέες.
- Ψευδαισθήσεις.
- Αποδιοργανωμένη ή ασυνάρτητη ομιλία.
- Αποδιοργανωμένη ή ασυνήθιστη συμπεριφορά.
- Αρνητικά συμπτώματα.
Παράνοια και εκδηλώσεις
Η παράνοια είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολικό άγχος και δυσπιστία απέναντι στους άλλους. Τα άτομα με παράνοια έχουν συχνά επίμονες, παράλογες πεποιθήσεις ότι οι άλλοι προσπαθούν να τους βλάψουν ή να τους εξαπατήσουν. Μπορεί επίσης να έχουν ψευδαισθήσεις, οι οποίες είναι ψευδείς πεποιθήσεις που δεν βασίζονται στην πραγματικότητα.
Ορισμένα κοινά συμπτώματα της παράνοιας περιλαμβάνουν:
- Η πεποίθηση ότι οι άλλοι συνωμοτούν εναντίον σας ή σας λένε ψέματα
- Να πιστεύουν ότι κάποιοι σας παρακολουθούν ή σας κατασκοπεύουν
- Πιστεύετε ότι σας παρακολουθούν ή σας παρακολουθούν.
- Υπερβολική καχυποψία για τα κίνητρα ή τις πράξεις των άλλων
- Αρνείστε να εμπιστευτείτε τους άλλους
- Δυσκολεύεστε να δημιουργήσετε στενές σχέσεις
Διάγνωση και εξετάσεις
Πώς διαγιγνώσκεται;
Ένας ειδικός ψυχικής υγείας, όπως ένας ψυχίατρος, διαγιγνώσκει τη σχιζοφρένεια χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό εργαλείων και τεχνικών. Ορισμένες από τις τεχνικές περιλαμβάνουν την ανάλυση του ιατρικού και προσωπικού ιστορικού σας, την υποβολή ερωτήσεων σχετικά με τις εμπειρίες και τα συμπτώματά σας και την παρατήρηση της συμπεριφοράς και των πράξεών σας.
Ο συνδυασμός αυτών των μεθόδων είναι απαραίτητος επειδή η διάγνωση της σχιζοφρένειας απαιτεί τα εξής:
Τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω κύρια συμπτώματα:
- Παρανοϊκές σκέψεις
- Ψευδαισθήσεις
- Διαταραχή του λόγου
- Διαταραχή της κινητικότητας (σχετική με την ψυχομηχανική αδυναμία)
- Ανικανότητα να απολαμβάνει τις δραστηριότητες που συνδέονται με το ενδιαφέρον του
- Σοβαρή επιδείνωση της κοινωνικής ή επαγγελματικής λειτουργίας
Κύρια συμπτώματα που έχουν διαρκέσει τουλάχιστον ένα μήνα και γενικά αποτελέσματα που έχουν διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες.
Διαταραχή της κοινωνικής ή εργασιακής σας ζωής.
Σημείωση : Τα συμπτώματα δεν πρέπει να οφείλονται σε ουσιώδη ή άλλες καταστάσεις, όπως ναρκωτική ή αλκοολική εξάρτηση, οργανικές καταστάσεις του εγκεφάλου ή άλλες ψυχιατρικές διαταραχές.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Πώς αντιμετωπίζεται ; Υπάρχει θεραπεία;
Η σχιζοφρένεια είναι σχεδόν πάντα θεραπεύσιμη, αλλά δεν θεραπεύεται. Ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να αναρρώσουν πλήρως από τη σχιζοφρένεια και να μην την ξανά εκδηλώσουν ποτέ. Ωστόσο, οι ειδικοί θεωρούν τα άτομα σε αυτή την κατάσταση “σε ύφεση” επειδή δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί αν θα επιστρέψει ή όχι.
Η θεραπεία της σχιζοφρένειας περιλαμβάνει γενικά πολλαπλές μεθόδους που εφαρμόζονται διαδοχικά ή ταυτόχρονα. Η φαρμακευτική αγωγή, η θεραπεία και οι τεχνικές αυτοδιαχείρισης είναι κοινές και οι τρεις μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία αυτής της πάθησης όταν εφαρμόζονται με συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Η διάγνωση και η θεραπεία αυτής της πάθησης νωρίτερα παρά αργότερα αυξάνει επίσης την πιθανότητα ενός καλού αποτελέσματος.
