Αίσθηση του χιούμορ

Χιούμορ σε επίπεδο εγκεφάλου

Το χιούμορ χρησιμοποιεί μια σειρά από εγκεφαλικά και υποεγκεφαλικά δίκτυα. Όπως είδαμε παραπάνω, το άτομο πρέπει να εντοπίσει μια ασυμβατότητα (ανακολουθία) και στη συνέχεια να την επιλύσει.

Στους ενήλικες

Οι πρώτες γνώσεις σχετικά με τους εμπλεκόμενους εγκεφαλικούς μηχανισμούς παρατηρήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 σε ασθενείς με εγκεφαλική βλάβη. Δυσκολεύονταν να διακρίνουν μεταξύ αστείων και ουδέτερων κινούμενων σχεδίων. Βασικά, ως αποτέλεσμα της εγκεφαλικής βλάβης, η αίσθηση του χιούμορ τους είχε μειωθεί. Σταδιακά, οι μελέτες αποκάλυψαν όλο και περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις περιοχές και τις διεργασίες του φλοιού που εμπλέκονται στην αντίληψη και την αντίδραση στο χιούμορ. Η ανάπτυξη των μεθόδων απεικόνισης με μαγνητική τομογραφία βοήθησε σημαντικά την έρευνα στον τομέα αυτό.

Ακολουθούν ορισμένες από τις πληροφορίες που διαθέτουμε:

• Τα ερεθίσματα που παράγουν διαφορετικούς τύπους χιούμορ επεξεργάζονται από ξεχωριστά νευρωνικά δίκτυα (π.χ. τα αστεία ηχητικά ερεθίσματα επεξεργάζονται στο αριστερό ημισφαίριο- τα αστεία που βασίζονται στο πλαίσιο ενεργοποιούν τον αμφίπλευρο κροταφικό λοβό),
• Η κατανόηση του χιούμορ και η εκτίμηση του χιούμορ είναι δύο διακριτές υποδιεργασίες, οι οποίες λειτουργούν από διαφορετικές εγκεφαλικές περιοχές – η κατανόηση του χιούμορ περιλαμβάνει τη μετωπιαία περιοχή, όπου λαμβάνει χώρα η επεξεργασία και η επίλυση της ασυμβατότητας, ενώ η εκτίμηση του χιούμορ περιλαμβάνει τα μεταιχμιακά δίκτυα, τα οποία συμμετέχουν επίσης στην επεξεργασία και την έκφραση των συναισθημάτων,
• Το 2003, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά ότι το κέντρο ανταμοιβής στον εγκέφαλο, το οποίο είναι υπεύθυνο για τα θετικά συναισθήματα που προκύπτουν μετά την απόκτηση χρημάτων ή τη λήψη ναρκωτικών, εμπλέκεται επίσης στην εμφάνιση του χιούμορ.

Παρόλο που τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν τη συμμετοχή και των δύο ημισφαιρίων στην επεξεργασία της διάθεσης, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί σε ποιο βαθμό συμβάλλει το καθένα .

Όταν ακούμε ένα αστείο, διενεργούνται στον εγκέφαλό μας τα παρακάτω:

• ο μετωπιαίος λοβός επεξεργάζεται τις πληροφορίες,
• η κινητική περιοχή του εγκεφάλου αντλεί από προηγούμενες μαθημένες εμπειρίες για να καθοδηγήσει το σώμα προς συγκεκριμένες κινήσεις (π.χ. αυτές που σχετίζονται με το γέλιο),
• ο συσσωρευμένος πυρήνας (nucleus accumbens) αξιολογεί το επίπεδο ευχαρίστησης και ανταμοιβής που μας δημιουργεί η ιστορία που ακούμε.

Ταυτόχρονα ο καρδιακός παλμός επιταχύνεται, επέρχεται γέλιο και ο εγκέφαλος απελευθερώνει τους νευροδιαβιβαστές και μια σειρά ενδορφινών .

Στα παιδιά

Οι μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου παιδιών ηλικίας 6 έως 12 ετών κατά την παρακολούθηση αστείου υλικού σε μια μελέτη του 2012 που διεξήχθη στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ έδειξαν ότι ορισμένα από τα δίκτυα του εγκεφάλου που εμπλέκονται στο χιούμορ των ενηλίκων ενεργοποιούνται και στα παιδιά, ακόμη και όταν τα νευρωνικά κυκλώματα ωριμάζουν και γίνονται πιο περίπλοκα με την ανάπτυξη.

Συγκεκριμένα, υπάρχουν δύο τύποι εγκεφαλικών περιοχών:

• Η κροταφο-ινιακή-παρεγκεφαλική σύνδεση, η οποία στα παιδιά ενεργοποιήθηκε και στις δύο πλευρές του εγκεφάλου, σε αντίθεση με τους ενήλικες, στους οποίους μια προηγούμενη μελέτη είχε δείξει ενεργοποίηση μόνο στην αριστερή πλευρά,
• Οι μεσολοβιακές περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες επεξεργάζονται τις ανταμοιβές, ήταν πολύ πιο έντονα ενεργοποιημένες στα μικρότερα παιδιά, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη ότι το κύκλωμα ανταμοιβής γίνεται πιο εξελιγμένο καθώς ωριμάζουν, αλλά και ότι τα εν λόγω βίντεο μπορεί να ήταν πιο διασκεδαστικά για τα μικρότερα παιδιά.

Οι μελέτες σχετικά με την αίσθηση του χιούμορ των παιδιών βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την πτυχή θα μπορούσαν να προσφέρουν καλύτερη κατανόηση της συναισθηματικής σταθερότητας και της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών .